معیارهای ارزیابی پیاده‌راه
بیش از هر چیز باید توجه داشت که در مکانیابی و طراحی پیاده‌راه‌ها لازم است ابعاد مختلفی در نظر گرفتهشود. در پیدایش رویکرد پیادهمداری، علاوه بر شهرسازان و طراحان محیط، جامعهشناسان و متفکران اجتماعی نیز نقش موثری داشتهاند. به همین دلیل، برنامهریزی و طراحی پیاده، صرفاً جنبه کالبدی یا ترافیکی ندارد، بلکه با اهداف وسیع اجتماعی و فرهنگی نیز همراه است (قربانی و جام کسری 1389، 62). در این تحقیق چهار بعد اجتماعی ـ اقتصادی، کالبدی ـ فضایی، دسترسی و ترافیک و طراحی شهری برای معرفی شاخصها و معیارها در نظر گرفتهشدهاست:
2-19-1- معیارهای اجتماعی ـ اقتصادی
از جاذبههای پیاده‌راه‌ها میتوان به برگزاری نمایشگاههای فصلی و ارائه آثار هنری، تئاتر خیابانی و … جهت شادابی و نشاط اجتماعی و پویایی و جذابیت فضایی (مرتضوی 1390) اشاره نمود. همچنین احداث پیاده‌راه‌ها عمدتاً با قرارگیری در امتداد نقاط جاذب فرهنگی و تاریخی باعث تقویت زندگی اجتماعی و فرهنگی میگردد. از دیگر شاخصهای مهم غلبه فرهنگ پیادهروی، میزان ایمنی و امنیت در خیابان (معینی 1389) و فعالیت 24 ساعته فضای شهری (کاشانیجو 1390) میباشد.
2-19-2- معیارهای کالبدی ـ فضایی
ساماندهی پیاده‌راه‌ها یکی از عوامل موثر در رونق مراکز خرده فروشی سنتی و جدید و دسترسی آسان به خدمات جزئی ولی ضروری روزمره محسوب میشود. (مهدیزاده 1379, 16). وجود کاربری‌های مختلط تجاری و مسکونی شرط اصلی برای فعالیت 24 ساعته پیاده‌راه‌ها به عنوان فضای شهری است و به خصوص به استقرار خردهفروشیها در طبقات اول و کاربری‌های مسکونی در طبقات بالا تاکید میشود (کاشانیجو 1390). وجود مغازههای تجاری، دستفروشان، رستورانها، کافه تریاها جهت ایجاد جذابیت و افزایش سرزندگی و تنوع محیط(مرتضوی 1390) ضروری است. شکل زیر تنوع کالبدی در هر سه بعد را نشان میدهد:
2-19-3- معیارهای ترافیک و دسترسی
سفرهای پیاده باید در پیوند با سفرهای سواره برنامهریزی شود. بدون حضور فرد پیاده سایر انواع ترددها بیمعنا خواهد بود. بنابراین تردد پیاده باید لزوم برنامهریزی برای انواع دیگر ترددها را فراهم سازد و در برنامهریزی حمل و نقل درون شهری در اولویت قرار گیرد. به علاوه مسیرهای پیاده باید به صورت شبکهای به هم پیوسته، کلیه فعالیتهای شهری متصل کند به طوری که دسترسی فرد پیاده به سهولت امکانپذیر باشد (قریب 1383, 20).
احداث ایستگاههای تاکسی و محل توقف اتومبیل برای سوار و پیاده نمودن مسافران در نزدیکی گذر عابر پیاده ضروری است. همچنین طرح پیاده‌راه نباید باعث به وجود آمدن تراکم ترافیک در سایر قسمتهای منطقه مرکزی تجاری گردد (پاکزاد 1384, 280).
2-20- معیارهای طراحی شهری
ایجاد کفسازی مناسب، توجه به خط آسمان، طراحی بدنه ها و محیط اطراف، میتواند کیفیت مسیر را ارتقاء بخشد. برای جلوگیری از یکنواختی مسیر ایجاد نقاط مکث ضروری است. به وجود آوردن مکانهایی برای نشستن، نصب چراغهای روشنایی مناسب، سرویسهای بهداشتی عمومی جزو عناصر مورد نیاز طراحی ماهرانه مسیر محسوب میشود. علاوه بر این ایجاد سیستم جهت یابی روشن و واضح ولی بدون مزاحمت، می تواند طراحی مسیر را تکمیل کند (قریب 1383, 20). توجه به اثرات اقلیمی در پیاده‌راه‌ها، آلودگی زیست محیطی، نقش پوشش گیاهی و … (مهدیزاده 1379, 7) نیز ضروری است.
2-21- فعالیتهای عابران پیاده
روابط اجتماعی هسته اصلی جامعه محسوب و سبب میشوند افراد جامعه با گسترش پیوندهای خود، اقداماتشان را در ساختار جامعه تسهیل نمایند و از این طریق به اهداف خود دست یابند. همه افراد در جامعه به نوعی در تلاش برای برقراری ارتباط با دیگران هستند تا مبادلات خود در زمینه های مختلف سرعت بخشند (باستانی و صالحی هیکویی، 1386).
اگر فضاها برای انجام فعالیتهای پیادهروی، ایستادن و نشستن، جذاب باشند، فعالیتهای اجتماعی زمینه خوبی برای رشد خواهند داشت (Gehl,1987).
حیات بخشی فضاهای پیاده شهری از طریق رعایت ایمنی و مقیاس انسانی برای عابر پیاده، رعایت تناسب معبر پیاده با رفتارهای عابرین و تنوع فضایی و بصری و ارتقای ادراک حسی برای حواس پنجگانه عابرین در معبر پیاده امکان پذیر است (احمدی و حبیب، 1387).
پیادهراهسازی و آرام سازی ترافیک میتواند موجب خلق حس مکان و افزایش اهمیت مکان گردد. مطالعات انجام شده توسط گهل (1989) نشان میدهد که خیابانهای پیاده نه تنها جاذب فعالیتهای ضروری (پیادهروی و خرید) میباشند بلکه فعالیتهای اختیاری (فعالیتهایی که تنها زمانی فرد آنها را انجام میدهد که شرایط و مکان آن فراهم باشد مانند قدمزنی، نشستن و حمام آفتاب) و فعالیتهای اجتماعی (فعالیتهایی که مستلزم حضور افراد دیگر میباشد از جمله گفتگو و برخورد چهره به چهره) را نیز گسترش میدهد (Gehl, 1989: 17-15).
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
تأثیرگسترش پیاده راه ها در تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: خیابان مدرس شهرکرمانشاه)
