فوتبال به عنوان یک ورزش پر تحرک و بانشاط شناخته میشود و امروزه یکی از محبوبترین ورزشها در سراسر جهان است. به طوری که در اکثر کشورها فوتبال به جزئی جدایی ناپذیر از برنامههای تربیت بدنی مدارس بدل شده است. ضمن اینکه بسیاری از کودکان و نوجوانان در ساعات خارج از مدرسه نیز به این ورزش مفرح میپردازند.
فوتبال دارای تاریخچه غنی و کهنی است. سربازان چینی در حدود 2000 سال پیش ورزشی انجام میدادند که آنرا تسوچو[1] مینامیدند. تسو یعنی ضربه زدن با پا و چو یعنی توپ یا هر شی گوی مانند. حتی قبل از چینیها، رومیها به یک بازی شبیه فوتبال موسوم به “هارپاستان[2]” میپرداختند. بر طبق گزارشهای موجود جولیوس سزار[3] از این بازی جهت تمرین دادن به نیروهای نظامی خود استفاده میکرده است. هیچکس دقیقا زمان شروع فوتبال را نمی داند و مورخان تا آنجایی که نوشتهاند در روستاهای انگلیسی حدود 1000 سال قبل بازی با توپ وجود داشته است و بعد از مدتی تیمهای مختلف روستایی شروع به مسابقه دادن کردند. در قرن 14 میلادی این بازی به قدری محبوب شد که پادشاه انگلیس آنرا غیر قانونی خواند. ولی مردم هیچ توجهی به آن نکردند و مجذوبیت این بازی به حدی بود که علی رغم غیر قانونی بودنش به خصوص میان روستاییان بازی میشد و مقامات مسئول در سال 1572 مجبور به تسلیم در مقابل خواسته مردم شدند و فوتبال را قانونی اعلام کردند (13).
در دهه 1800 مدرسههای معروف انگلیس این ورزش را به عنوان تفریح محصلان در برنامه درسی گنجانیدند. در سال 1885 قانون حرفه ای شدن تیمهای فوتبال تصویب شد و در سال 1890 به حد تقریبی امروز خود رسید و بالاخره در سال 1901 بازی تاتنهام[4] و شفیلد یونایتد[5] 100.000 تماشاچی را در کریستال پالاس[6] لندن هنگام فینال باشگاهها به طرف خود جلب کرد. بعد از آن این ورزش به سرعت در کل قاره اروپا و سپس سراسر جهان پخش شد. در تاریخ 21 ماه میسال 1904، فدراسیون بین المللی فوتبال (فیفا[7]) با شرکت فرانسه، بلژیک، هلند، دانمارک و اسپانیا تشکیل شد و 25 سال بعد اعضایش به 130 کشور رسید. فیفا که با هدف وضع قوانین و مقرراتی برای ادارۀ ورزش فوتبال تأسیس گردید نقش مهمی در متحد کردن سراسری فوتبال دارد. امروزه فیفا مسئولیت تمامی بازیهای بین المللی از جمله جام جهانی، که هر چهار سال یک بار برگزار میشود، را داراست. تا قبل از جام جهانی سال 2014 برزیل، تنها هفت کشور توانستهاند قهرمان این مسابقات شوند: اروگوئه، آرژانتین، برزیل، آلمان، انگلستان، ایتالیا و اسپانیا. اگرچه ممکن است آنها در سطح نخبه بالاترین جایگاه را داشته باشند اما اکثریت جامعه فوتبال میلیونها نفر افرادی هستند که در سطوح پائین و در کشورهای گمنام در زمینهای فوتبال فعالیت میکنند.
در سالیان اخیر رشد و توسعه قابل توجهی در علوم ورزشی و همچنین جهان فوتبال ایجاد شده است. از دهۀ 1980 به این سو برای صنعت فوتبال و تمامی متخصصین این ورزش آشکار شده که دیگر نمیتوانند بر روشهای سنتی مرسوم در دهههای قبل اتکا کنند. مربیان و تمرین دهندگان بیش ار پیش به سمت به کارگیری رویکرد علمی در راه آماده سازی برای مسابقات رفتهاند. در نهایت باشگاههایی که با زمان پیش رفتند بر دیگر باشگاهها مزیت و برتری یافته و به موفقیت نائل شدند. نتیجه اینکه در سال 1987 اولین همایش جهانی علم و فوتبال در لیورپول انگلستان برگزار شد که نمایشگر سنگ بنایی برای کاربرد علم در فوتبال بود. همچنین اولین مدرک دانشگاهی در رشته علم و فوتبال در سال 1991 در دانشگاه جان مورس[8] لیورپول به دانشجویان این رشته اعطاء شد. به طور یقین میتوان گفت که جنبههای مختلف فوتبال از به کارگیری علم و دانش بهره میبرد و امروزه فوتبال به علوم گوناگون (مانند روانشناسی، طب و غیره) وابسته است (16).
[1]. Tsuchu
[2]. Harpastan
[3]. Julius Caesar
[4]. Tottenhom
[5]. Shefield United
[6]. Cristal Palace
[7]. FIFA
[8]. John Moores University
