دفاع های سالم
1- ایثار و نوع دوستی: کمک سازنده و لذت بخش به دیگران. نوعی واکنش وارونه سازنده و خنثی. ایثار با از خودگذشتگی تفاوت دارد. از خودگذشتگی، ارضای فرد ازطریق ارضای دیگران و ضرر رساندن به خود حاصل می‌شود. در این حالت فرد توانایی ارضای مستقیم نیازهای خود را ندارد بلکه آنها را بصورتی نیابتی ازطریق کمک به دیگران ارضا می‌کند. در این حالت، در دیگران لذت ایجاد می‌شود و سپس با آنها همانندسازی می‌کند (قربانی‌نیا، 1382).
2- پیشاپیش‌نگری: پیش‌بینی واقع‌بینانه و برنامه‌ریزی برای ناراحتی‌ها در آینده با حالتی هدف محور. این دفاع به برنامه‌ریزی دقیق و یا نگرانی واقع بینانه در خصوص رویدادهای خطرناک آینده دلالت می‌کند (قربانی‌نیا، 1382).
3- ریاضت طلبی: حذف رفتار لذت بخش تجربه با هدف رشد اخلاقی و معنوی. لذت در این دفاع از طریق انصراف از لذت حاصل می‌شود و بر ضد تمام آنچه بصورت هشیارانه لذت‌بخش تلقی می‌شود، اعمال می‌گردد. زهدورزی به عنوان یک دفاع سالم تسهیل‌گر تجارب دینی است این دفاع ممکن است در سنین نوجوانی و در برخی حالت‌های سایکوتیک به عنوان یک دفاع نابالغ که تمامی کشاننده‌ها را دربر می‌گیرد و نسبت به سرکوبی ماهیتی ابتدایی‌تر دارد، نیز بکار می‌رود (سادوک و سادوک ، 1390).
4- طنز: فراهم ساختن امکان ابراز آشکار افکار و احساسات بدون ایجاد ناراحتی برای خود یا دیگران. این دفاع تحمل و در عین حال تمرکز بر آنچه را که بسیار ناراحت کننده است را فراهم می‌آورد. و از بذله‌گویی که در واقع نوعی جابجایی جهت گریز از مسائل هیجانی است، متفاوت است (قربانی‌نیا، 1382).
5- والاگرایی (والایش تصعید): ازطریق تغییر هدف یا موضوع از چیزی که به لحاظ ا جتماعی غیرقابل قبول است به هدفی قابل قبول. والاگرایی بجای انحراف و یا مسدود ساختن، تکانه‌ها را هدایت می‌کند. احساسات در این دفاع در مسیر اهداف و موضوعات مهم تصدیق، تعدیل و جهت‌یابی می‌شوند تا حدودی ارضا می‌شوند (سادوک و سادوک،1390).
6- فرونشانی: تصمیم هوشیارانه یا نیمه هوشیارانه برای تعویق در توجه به یک تکانه و یا تعارض ناهشیارانه، اجتناب از مسائل و مشکلات بصورت تعمدی و موقت. در این دفاع وجود ناراحتی و مشکل تصدیق, اما بطور موقت کنار گذاشته می‌شود (قربانی‌نیا، 1382).
6-3-2- طبقه بندی دیگری از دفاع ها
دیدگاه‌های فعلی، مکانیزمهای دفاعی را براساس ملاحظات نظری و رابطه‌ی این مکانیزم‌ها با سلامت روانی کلی، طبقه بندی میکنند (ویلانت[1]، 1994). مولفان DSM-IV، براساس این رویکرد، یک طرح طبقه‌بندی به نام مقیاس عملکرد دفاعی تهیه کرده‌اند. این طبقات، روش مفیدی را برای درنظرگرفتن مکانیزمهای دفاعی و نحوه‌ای که آنها در اختلال‌های روانی گوناگون آشکار می‌شوند، در اختیار می‌گذارند. نمونه‌هایی از این مکانیزمهای دفاعی در زیر مطرح شده است:
1-6-3-2. دفاع های بسیار سازگارانه: پاسخهای سالم به موقعیتهای استرسزا:
الف) شوخی: تأکید کردن بر جنبه‌های خنده‌دار یک تعارض یا موقعیت استرسزا.
ب) ابراز وجود: برخورد کردن با موقعیتهای دشوار بوسیله‌ی ابراز مستقیم احساسات و افکار به دیگران.
ج) منع: اجتناب کردن از افکار مربوط به مسائل ناراحت کننده.
2-6-3-2. بازداری های ذهنی: راهبردهای ناهشیاری که به افراد کمک میکنند افکار، احساسها،خاطرات، امیال، و ترسهای آزارنده را از آگاهی هشیار دور نگه دارند:
الف)جابجایی :جابجا کردن احساسها یا تکانه‌های نامقبول از هدف اصلی این احساسها به کسی که کمتر تهدیدکننده است یا به یک شیء.
ب) تجزیه: تجزیه کردن فرایندهای شناختی، ادراکی و حرکتی که معمولاً یکپارچه هستند در عمکرد فرد.
ج) توجیه عقلی: متوسل شدن به تفکر بیش از حد انتزاعی در واکنش به موضوعی که موجب تعارض یا استرس شده است.
د) واکنش وارونه: تبدیل کردن احساس یا میل ناپذیرفتنی به ضد آن، برای پذیرفتنی‌تر کردن آن.
ه) سرکوبی: راندن ناهشیارانه‌ی امیال، افکار، یا تجربیات از آگاهی.
3-6-3-2. دفاع هایی که تصورات ذهنی را اندکی تحریف می کنند: تحریف تصویر ذهنی از خود، بدن یا سایرین به منظور تنظیم کردن عزت نفس:
الف) خوارشماری: حل و فصل کردن تعارض هیجانی یا استرس با نسبت دادن ویژگی‌های منفی به خود یا دیگران.
ب) آرمانی ساختن: حل و فصل کردن تعارض هیجانی یا استرس با نسبت دادن خصوصیات مثبت اغراق آمیز به دیگران.
ج) همه توانی یا قدرت مطلق: پاسخ دادن به استرس بوسیله‌ی اجرای نقش برتر نسبت به دیگران.
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
