تعریف جرم
به موجب ماده 2 قانون مجازات اسلامی «هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب میشود.»[1]
2-1-2- تعریف جرم شناسی
جرم شناسی یا بزه شناسی رشته ای است از علوم جنایی که درباره عوامل جرم زا و کیفیات و امور و مقتضیات و شرایط فردی و محیطی و اجتماعی مؤثر در بروز رفتار جنایی یا علل وقوع جرم و صور گوناگون بزه و جنبه های کمی و کیفی آن و از پیدایش حالت خطرناک در انسان یا انسانهای تبهکار و معمای تشکیل گروههای جامعه ستیز در میان جوامع انسانی با روش عینی و علمی یا مشاهده و آزمون و مقایسه و استقراء کافی به بررسی و تحقیق مداوم می پردازدتا مگر با استمداد و استفاضه از تمام تخصصهای علمی بر طرق پیشگیری مستقیم یا غیر مستقیم از حدوث جرایم و روشهای درمان و اصلاح و تربیت بزهکاران یا کسانی که در اثر عوامل جرم زای فردی (تن و روان) و محیط طبیعی و اجتماعی بدی را برگزیده اند و از خود رو برتافته و از انسانیت گریخته اند و پرورش دوباره و از نو سازگار ساختن آنان با جامعه و نظام اجتماعی دست یابد.[2]
جرم شناسی سایبری: مطالعه عوامل ایجاد جرم در فضای مجازی و تأثیرات آن بر دنیای حقیقی و راهکارهای پیشگیری از حدوث اینگونه جرایم می باشد.[3]
2-1-3- تعریف پیشگیری
از نظر ریشه‌شناسی کلمه «پیشگیری» به معنای «پیشگیری کردن» و همچنین «جلورفتن» و «آگهی دادن» است.
در جرم‌شناسی، پیشگیری عبارتست از «به جلوی تبهکاری رفتن» یا استفاده از تکنیکهای گوناگون مداخله به منظور ممانعت از وقوع‌بزهکاری است. اگر پیشگیری از تبهکاری متضمن «آگهی دادن» از چیزی است، منحصراً به عنوان یکی از تکنیکهای ممکنه مداخله‌است. مثلاً مخاطب قراردادن جمعیت یا بعضی از اشخاص که به علت عدم رعایت بعضی از اقدامات حمایتی در مرض خطرهستند، از مصادیق آگهی دادن است.[4]
استاد گسن پیشگیری درمعنای جرم‌شناسی پیشگیرانه را مجموعه تدابیر سیاست جنایی به استثنای تدابیر معمول به هنگام مداخله نظام کیفر تعریف می‌کند که هدف انحصاری یا لااقل اصلی آنها محدود کردن امکان وقوع مجموعه‌ای از اعمال مجرمانه، از طریق غیر ممکن کردن، دشوارتر کردن یا کاهش احتمال آنهاست.[5]
از نقطه نظر علمی، پیشگیری اگر در مفهوم موسع کلمه به کار برده شود طیف وسیعی از اقدامات کیفری و غیر کیفری را در جهت خنثی کردن عوامل ارتکاب جرم و کاهش بزهکاری در برمیگیرد. امّا اگر در مفهوم مضیق کلمه به کار برده شود فقط تدابیر غیر کیفری را در بر می‌گیرد.
2-1-4- تعریف عوامل جرمزا
عوامل مختلفى در بروز جرم مىتواند تأثیرگذار باشد که تعداد یا میزان اهمیت هر یک از این عوامل در جوامع گوناگون به دلیل وجود تفاوتهاى فرهنگى، اقتصادى و سیاسى متفاوت است. این عوامل را در یک تقسیم کلى، مىتوان به سه دسته تقسیم نمود:
الف. عوامل فردى یا زیستى از قبیل جنس، سن و اندام;
ب. عوامل روانى از قبیل بدبینى، پرخاشگرى، زودباورى وترس;
ج. عوامل اجتماعى از قبیل خانواده نابسامان، ناسازگارى والدین گروه مرجع، مهاجرت و مطبوعات.
[1] . قانون مجازات اسلامی، مصوب 1/2/1392.
[2] . کی نیا، مهدی، 1386، مبانی جرم شناسی، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، ج 1، صص6-8.
[3] . طرزی، عبدالرضا، 1391، جرم شناسی سایبر، کارشناس ارشد حقوق و قاضی ویژه جرایم سایبر، پایگاه نشر مقالات حقوق، حق گستر.ص2.
.[4]اکبری ل، بررسی شیوه‌های پیشگیری از بزهکاری کودکان و نوجوانان در قواعد و اسناد بین‌المللی،1380، پایان نامه کارشناسی ارشدحقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق دانشگاه تهران، ص 14.
.[5] نجفی ابرند آبادی ع، بزهکاری و پلیس محلی، 1382، مجله تحقیقات حقوقی، شماره ۱۹ – ۲۰، ص569 .
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
تحلیل جرم شناختی سرقت در فضای سایبری
