اثرات سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر سازمان
ورود سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی به سازمان، اثرات مختلفی بر سازمان به جا میگذارد. این اثرات به 4 دسته ساختاری، رفتاری، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی تقسیم میشوند.
الف) اثرات ساختاری سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر سازمان عبارتد از:
- کوتاهتر شدن و تختتر شدن هرم سازمانی به دلیل حذف مدیریتهای میانی.
- سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی به دلیل تسهیل دسترسی مدیریت عالی سازمان به اطلاعات کلیدی راهبردی میتواند تمرکز در تصمیمات راهبردی را افزایش دهد. به دلیل بالا بردن توان نظارتی مدیران عالی، میتواند باعث تفویض اختیارات بیشتری از طرف آنان به مدیران میانی و عملیاتی گردد که در نتیجه آن عدم تمرکز در تصمیمات راهکاری و عملیاتی را افزایش میدهد.
- استفاده از سیستم فناوریهای اطلاعات میتواند باعث کاهش رسمیت و تسهیل و تسریع ارتباطات عمودی و افقی شود.
- در خصوص رابطه پیچیدگی، سیستمهای اطلاعات میتواند باعث کاهش پیچیدگی عمودی (تعداد سلسله مراتب) و افزایش پیچیدگی افقی (تعداد واحدهای سازمانی و پراکندگی جغرافیایی واحدها) شود.
ب) اثرات رفتاری سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی
- سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر عواطف، اخلاق و امور شخصی، انگیزش و جبران خدمات کارکنان در سطح فردی تاثیرگذار میباشند.
- سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر تصمیمگیری، ارتباطات سازمانی، رهبری، اعتمادسازی و سیاستهای سازمانی در سطح گروهی تاثیرگذار میباشد.
ج) اثرات اقتصادی سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر سازمان
- نظریه اقتصاد خرد: بر مبنای این نظریه سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی یکی از عوامل تولید به شمار می آیند که به آسانی میتوانند جانشین سرمایه و نیروی کار شوند. با بکارگیری سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی و خودکار کردن بخشی از عملیات که بیشتر به صورت دستی انجام میشود، به تدریج از هزینه و حجم نیروی انسانی کاسته میشود. بر مبنای این نظریه، شمار مدیران و کارکنان دفتری در نتیجه کاربرد (آی.اس) و (آی.
تی) کاهش مییابد.
- نظریه داد و ستد: بر اساس این دیدگاه، شرکتها میکوشند از هزینههای داد و ستد و هزینههای تامین منابع خود از بازار بکاهند. سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی میتوانند با فراهم آوردن راه آسان بهرهگیری از تامین کنندگان برون سازمانی به جای بکار بردن منابع درونی از هزینههای تماس با بازار و داد و ستد بکاهند.
- نظریه نمایندگی: بر اساس این نظریه، کارفرما، عامل یا کارمند استخدام میکند تا از جانب وی کارها را انجام دهند و اختیارات محدودی نیز به آنها تفویض میکند. این عمل موجب پیدایش هزینه اجرای نمایندگی و هزینه نظارت بر آنها میشود. (آی.اس) و (آی.تی) هزینههای نمایندگی سرپرستی، مدیریت و نظارت بر عاملان و نمایندگان را کاهش میدهند.
د) اثرات اجتماعی- فرهنگی سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی بر سازمان
از دید جامعه شناسان، سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی به مدیران سازمان این امکان را میدهد تا تمرکز و یا عدم تمرکز در قدرت و تصمیمات را به صلاحدید خود و به عنوان شیوههای پایدار به بهترین نحو ممکن عملی سازند. بعضی از دانشمندان به ویژه مردم شناسان معتقدند که سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی باید با فرهنگ سازمان بخواند وگرنه پذیرفته نمیشود. آنگاه که پیشفرضهای فرهنگی با واقعیتها و عملکردهای سازمانها بالاخص در حوزه سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی نخواند، کارکنان سازمان میکوشند تا واقعیت را انکار و یا نادیده بگیرند و یا آنچنان دگرگون کنند که با فرهنگ آنها هماهنگ شود. سیستمها و فناوریهای اطلاعاتی میتوانند به تهدید یا پشتیبانی از فرهنگ سازمان بپردازند (سرلک و فراتی، 1387).